Başta Türkiye’de olmak üzere dünya genelinde bir ekonomik bunalım var. Bu yüzden de en başta özel sektör işletmeleri olmak üzere, kamu kurumları da günlük hayattaki işlemlerinde israfı önlemeye yönelik teknolojik sistemleri işlerine entegre etmeye çalışmaktadırlar ve bu teknolojik sistemlerin en bilineni coğrafi veri tabanlı lokasyon teknolojilerinden yararlanan konum avcısı coğrafi bilgi sistemleridir.
CBS Nedir?
CBS ve GIS olarak da kısaltılan bu sistemleri için en güzel tanım; Bilgisayar teknolojisinden önce de var olan coğrafi bilgi sistemi, birden fazla farklı meslek dalında ve alanda, takip, planlama gibi amaçlarla kullanılmaktadır. CBS terimine genel bakış attığımızda da hemen hemen her türlü veri ile coğrafi konumları eşleştirebildiği görülmektedir. Bu eşleşen verilerden sonra en son bilgisayar ortamında programlar aracılığıyla yorumlama yaptırılmaktadır. Yeryüzündeki bütün coğrafi bilgileri dijital ortama aktararak sorgulayan ve analizlenmesine imkan sağlayan Coğrafi Bilgi Sistemi, karşılaşılan toplumsal sorunlara çözüm üretilebilmesi için kullanılan en önemli bilgi teknolojilerinden birisidir. Madde madde günlük hayatımızı sıralayacak olursak;
İlginizi çekebilir; Coğrafi Bilgi Sistemi Nedir ve Uygulama Alanları Nelerdir?
15 Madde İle CBS (GIS)
- GIS haritaları, İnsanoğlunun çevreye etkilerinin kıyaslanmasında kullanılabilmektedir.
- Doğal afetler meydana geldiğinde zarar görebilecek yapılar önceden tespit edilir ya da riskli bölge belirlendikten sonra geliştirme gerçekleşir.
- Yeni şube açma gereksinimi veya sektör potansiyeli de CBS ile tespit edilebilir. Aynı zamanda Lokasyon analizleri de kullanılarak Müşteri segmentasyonu da yapılabilmektedir.
- Özellikle dijital haritaların daha da yaygın kullanılması ile GIS haritaları, bölgedeki belirlenmiş konu hakkında yoğunluk gösterebilmektedir. Örnek verecek olursak; Önceden belirlenen bir bölge için doktor, hastane, eczane vb ihtiyaç tespiti yapılabilmektedir.
- CBS teknolojisi sayesinde, belirli tarihler aralığında değişimler grafik haline getirilebilmektedir. Örneğin; kutup bölgelerindeki buzulların erime konusunda ilerleme veya gerileme kaydedip kaydetmediği verileri kolay bir şekilde elde edilir.
- Coğrafi bilgi sistemi haritaları ile üzerine çalışılan bölgenin konumu da gösterilebilir.
İlginizi çekebilir; CBS İle Yatırım Stratejileri Geliştirme Yolları
- Herhangi bir bölgede kadastro arazi değerleri, sınırlar, mülkiyet gibi özellikler belirlenebilmekte, hukuki süreç hakkında kayıtlar tutulup ve yönetilebilmektedir.
- Bankacılık sektörü, coğrafi bilgi sistemlerinin en sık kullanıldığı alanlardan biridir. Açılacak yeni şubelerin yerlerinin belirlenmesi ve bu yerlerin farklı yönleri ile analizlerinin yapılabilmesi amacıyla coğrafi bilgi sistemlerine başvurulmaktadır.
- Coğrafi bilgi sistemlerinin günümüzdeki en yaygın kullanım alanlarından biri olan telemetri yoluyla nesli tükenmekte olan hayvanların lokasyon izlemeri de kuşlardaki radyo vericileri ile çok rahat bir şekilde yapılabilir.
- Hastayla ilgili doktorların kısa sürede buluşmasını sağlayan yöntemler de yine coğrafi bilgi sistemleriyle yapılabilmektedir. Örneğin, hastanın 5 mil civarındaki kardiyologları gösteren bir sistem ile hastalara hızlı müdahale etme şansı yükselir ki bu da yaşam kurtarmak yani ölüm/doğum oranını düşürmek demektir.
- Günümüzde coğrafi bilgi sistemleri ile kaçak yapılar da tespit edilebilmektedir. Hava fotoğrafları, imar planları karşılaştırması yapılır ve planlarda bulunan yeşil alanlara oranla mavi renkli olarak yasadışı yapılmış olan binalar kolay bir şekilde tespit edilebilmektedir.
- Yüksek yatırım maliyeti gerektiren turistik tesislerin inşa edilmesinden önce, hangi bölgede ne tür bir tesise ihtiyaç olduğunun öğrenilebilmesi için CBS tarafından sunulan olanaklar kullanılmaktadır.
- Şehirlerarası ya da uluslararası kargo taşımacılığı yapan firmalar, bu işlemler için en verimli rotaları belirleyebilmek adına coğrafi bilgi sistemlerinden yararlanmaktadır. Rota optimizasyonu olarak da adlandırılan bu yöntem sayesinde taşıma işlemlerinde hem zamandan hem de nakitten tasarruf sağlanmaktadır
- Herhangi bir bölgede arıza var olduğunda, hangi vananın kapatılması gerektiği konusunda ya da herhangi bir hata bakım yapılacaksa da hangi bölgelerin servis dışı bırakılması gerektiği gibi detaylar kolaylıkla elde edilebilmektedir. Hatta o bölgede yaşayan kişilere mesaj atılması da bu işlemler arasındadır.
- Coğrafi bilgi sistemlerinin sunduğu olanaklar sayesinde yalnızca yerin üzerindeki değil, altındaki özellikler de modellenebilmektedir. Yapılan bu modellemeler, maden sahalarına yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı firmalar için bir kılavuz niteliği taşımaktadır.
- İki yer arasında nasıl bir ulaşım sağlanabileceği CBS sayesinde yorumlanıp sonuçlara göre şehrin ulaşım planı yapılabilmektedir.
- Belediyeler tarafından da çöp kullanma güzergâhlarının güzelleştirilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Asfalt yollar ne zaman ve hangi firma tarafından yapıldığı ve problem durumunda kimlerle garanti kapsamında iletişime geçileceği gibi durumlarda yardımcı olabilmektedir.
- Otelcilik sektörü gibi ilk yatırım maliyetinin yüksek olduğu sektörlerden biri de akaryakıt sektörüdür. Özellikle şehirlerarası yollarda hangi lokasyonlarda bu tür bir istasyona gerek duyulduğunun tespit edilmesi açısından CBS veri tabanları kullanılmaktadır.
- Coğrafi bilgi sistemlerinin sağlık alanında en net kullanımına Covid-19 döneminde Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan “Hayat Eve Sığar” uygulamasını örnek vermek mümkündür. Hastalığın hangi bölgelerde, ne yoğunlukla bulunduğunu herkese açık bir şekilde paylaşan bu uygulama coğrafi bilgi sistemlerinin sunmuş olduğu veri tabanlarından yararlanmaktadır.
- Gerek özel sektör eğitim kurumları açısından gerekse de kamu okulları açısından nerelerde eksiklik olduğunun belirlenebilmesi ve öncelikli olarak hangi lokasyonlarda okullara ihtiyaç duyulduğunun tespit edilebilmesi için coğrafi bilgi sistemlerine başvurulmaktadır.
- Şehir içi ve şehirlerarası trafik akışının anlık olarak kontrol edilebilmesi ve yönetilebilmesi için kullanılan sistemlerin temelinde coğrafi bilgi sistemleri yer almaktadır
- Amacına uygun olarak yapılandırılan CBS ile şehir bölge planlamacısı, planlama yapılan bölgede ne kadar yeşil alan veya ne kadar mesken vardır tarzı sorulara direkt olarak cevap bulabilmektedir. Yetkili kişiler ayrıca trafoların, kabloların yerlerini planlayabilmekte, içme suyu ve kanalizasyon şebekeleri de bu sistem ile planlanabilmekte ve düzene sokulabilmektedir. Telefon hatlarının düzeni, doğalgaz borularının sistemi vs. gibi birçok konunun nüfus yoğunluğu ile olan orantısı hesaplanabilmektedir. Ayrıca mevcut veriler ile arıza tespit ve onarım planı da yapılabilmektedir.
- Özel işletmeler CBS ile kaynak yönetimi, varlık durum yönetimi, rakip analizleri, şube yönetimi, potansiyel müşterilerin sayısı ve durumu gibi kalemleri çok rahat bir şekilde yönetebilmektedir. Bunların sonucunda da yeni şube açma veya reklam verme stratejilerini de verimli bir şekilde yönetebileceklerdir.
CBS teknolojisi yukarıda da bahsettiğimiz gibi özel sektörden kamuya kadar birçok farklı alanda kullanılabilmektedir. Sizlerde bu akıllı sistemlerden yararlanmak istiyorsanız Maptriks firmasına iletişim bölümünden ulaşabilirsiniz.
İlginizi çekebilir; 3 Adımda Geofence ve Kullanım alanları
