İnsanlık tarihi günümüze kadar veba, suçiçeği, kolera, tifüs, İspanyol gribi, Asya gribi gibi salgın hastalıktan dolayı birçok insan hayatını kaybetmiştir. Şu anda günümüzde çıkan Corona (Covid-19) virüsü ise maalesef bunlardan bir tanesi. Bu yazımızda sizlere korona virüsü nedir? Korona belirtileri nelerdir? Ve en önemlisi Maptriks Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS) ürünleri ile korona virüsü salgınına nasıl fayda sağlanır? Bunlardan bahsetmeye çalışacağız.
Not: Bir senelik çalışmanın ardından piyasaya sürülen aşıların dağıtımının nasıl planlandığı, coğrafi bilgi sistemleri (cbs) teknolojilerinden nasıl yararlanabileceği, sonradan eklenmiştir.
Korona Virüsü (Covid-19) Nedir?
Genel olarak virüsler, kendi genetik bilgisine (DNA, RNA) sahip, çoğalmaları ve yaşamaları için canlıya ihtiyaç duyan basit organizmalardır. İlk defa Çin’de ortaya çıkan korona virüsü, insandan insana geçebilen ve 14 güne kadar varan kuluçka dönemini bitirdikten sonra insanda solunun yolu enfeksiyonlarına sebep olan, Dünya Sağlık Örgütü tarafından SARS-CoV-2 adı resmi olarak konan yeni tip virüstür. Yine Dünya Sağlık Örgütü tarafından hastalıklara tanı konması amaçlı COVID-19 terimi kullanılmaya başlanmıştır ve 2020 Mart ayından itibaren pandemi (küresel salgın) hastalık tanısını almıştır.
Korona virüsü hastalığın belirtileri;
- Nefes darlığı
- Boğaz ağrısı
- Kokuda azalma
- Solunum yetmezliği
- Halsizlik
- Baş ağrısı
- Ateş
Olmak üzere her hastada değişiklik gösterebilecek belirtiler görülebilmektedir.
Şimdiye kadar birçok insanı etkileyen bu virüsle başa çıkmanın tek yolu bilim ve teknolojidir. Maptriks firması da bilim ve teknolojiye katkı sağlamak amaçlı coğrafi bilgi sistemleri (GIS / CBS) teknolojisi ile korona virüsü pandemik salgınına katkı sağlamaya çalışmaktadır. Peki GIS ve CBS olarak kısaltılan coğrafi bilgi sistemleri nedir?
İlginizi Çekebilir; İBB Açık Veri Portalı ile Neler Yapılabilir – Uzmanından Öneriler
Korona Virüsü Aşı Sevkiyat Planlaması
Covid-19 için geliştirilen aşılar, normal aşılardan farklı özel taşıma ve saklama koşullarına gereksinim duymaktadır. Farklı firmalar tarafından imal edilen aşıların taşınmasında soğuk zincir ağına ve depolama için de soğuk hava depolarına ihtiyaç vardır. Bölgesel ya da ulusal bazda soğuk dağıtım zincirini kurmak, bu zincir içerisinde yer alan araçların izleyecekleri rotaları belirlemek ve hangi aracın, hangi soğuk hava deposuna taşıma yapacağını belirlemek için coğrafi bilgi sistemleri büyük olanaklar sunmaktadır. Aşı sevkiyatının planlanması, ithalci ülkeden aşıların aktarılması ile başlamakta ve sağlık merkezlerinde risk gruplarına uygulanıncaya kadar devam etmektedir.
Aşılama Planlaması ve Takibi
Aşı sevkiyatının planlanmasının ardından, coğrafi bilgi sistemlerine gereksinim duyulan noktalardan biri de aşılamanın planlanmasıdır. Aşılama işlemlerinin henüz yeni olduğu ve tedarik konusunda sıkıntıların yaşandığı ilk dönemde, risk gruplarını belirlemek ve doğru aşılama yapmak oldukça önemlidir. Coğrafi bilgi sistemlerinden yararlanılarak hazırlanan dijital haritalar, risk gruplarının tespit edilmesi ve kimlerin hangi sağlık merkezlerinde aşılanacağının belirlenmesine olanak tanımaktadır. Ayrıca geniş çaplı sokağa çıkma yasaklarının, bölgesel olarak kaldırılabilmesi adına aşılama yapılan bölgelerin takip edilmesi açısından da coğrafi bilgi sistemleri etkilidir. Bu sayede aşılamanın yoğun olarak yapıldığı bölgelerde, yasakların kısmi gevşetilmesi ve normal hayata geçilmesi kolaylaşmaktadır.
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS / GIS) nedir?
İngilizce GIS ve Türkçe CBS olarak kısaltılan coğrafi bilgi sistemleri; Yeryüzündeki siyasi, ekonomik, sosyal, sağlık vb. problemleri çözmek amaçlı lokasyon / konum tabanlı sistemlerdir. Coğrafi veriden beslenen bu mekânsal sistemler temelde; verilerin toplanması, saklanması, analiz edilmesi ve istenen sektöre göre sonuca bağlanıp raporlama işlemlerinden oluşur. Coğrafi bilgi sistemleri; sağlık, tarım, alt yapı çalışmaları, ulaşım, lojistik, eğitim, kamu, enerji, telekomünikasyon alanları gibi birçok sektörde kullanılmaktadır. Cbs nedir sorusuna cevap verdikten sonra cbs / korona virüsü ilişkisine bakalım.
İlginizi Çekebilir; Dijital Harita ve Geleneksel Harita Arasındaki 3 Fark
CBS / GIS ile Korona Virüsü
Coğrafi bilgi sistemleri aslında ilk defa Korona virüsü için kullanılmıyor. Geçmişi 1800’lü yıllara dayanmaktadır. İlk olarak 1832 yılında Paris’te kolera salgının haritalanması olarak kullanılmıştır. Daha sonraları 1854 yılında Londra’daki ölümleri göstermek için kullanılmıştır. 1960’lı yıllarda ilk olarak coğrafi bilgi sistemleri olarak anılan bu sistemler, 1963 yılından itibaren bilgisayarlı olarak kullanılmaya başlandı ve 21. Yüzyıldan itibaren yazılım ve donanımların iyice gelişmesiyle CBS / GIS de yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Günümüzde de hali hazırda kamu ve özel sektörler tarafından vaka ve ölüm oranlarına bu sistemler sayesinde online olarak bakılabilmektedir. 2009 yılında kurulmuş, tamamen yerli ve milli teknoloji şirketi Maptriks te CBS / GIS teknolojilerini halka sunmakta.
1- Korona Virüsü Vaka ve Ölüm Dağılım Haritası
Maptriks / Biruni Üniversitesi iş birliği ile hazırlanan haritalara, Dünya Sağlık Örgütü tarafından açıklanan veriler anlık olarak işlenmekte ve okuyucular rahat bir şekilde renk tonlarıyla mekânsal olarak lokasyona bağlı vaka ve ölüm verilerine ulaşabilmekteler
Korona virüsü vakalarını görmek için> coronamap
2- Korono Virüsü – Covid-19 Risk Grubu
Maptriks, Türk mühendisleri tarafından geliştirilen yapay zeka, makine öğrenmesi, teknolojileri sayesinde veri analizi yapılarak, Türkiye Nüfus haritası gibi hatta daha ayrıntılı şekilde veri görselleştirmesi ile yaşa göre korona covid-19 risk grubu haritasının oluşturulmasını sağlamıştır.
3- Nevo Uygulaması
Yine Maptriks mühendisleri tarafından büyük veri analizi ile geliştirilen bu lokasyon tabanlı uygulama sayesinde, mekânsal olarak çevrenizdeki marketlerin, marka ve indirim ayrıntısıyla yoğunluğunu görebileceksiniz. Marketlerden başka; eczane, akaryakıt, atm, banka, yemek, hastane gibi sektöre göre lokasyonları da görebilirsiniz. Ayrıca favori noktaları kaydedebilir ve sevdiğiniz markalara göre de arama yapabilirsiniz.
İndirmek için > Google play ve Appstore
Sizler de coğrafi bilgi sistemleri teknolojisinden yararlanarak; modelleme, tahminleme ve danışmanlık gibi hizmetlerden yararlanmak istiyorsanız Maptriks firmasına iletişim bölümünden ulaşabilirsiniz.
İlginizi Çekebilir; Uzmanından Örneklerle Tensorflow Nedir? Açıklıyoruz
