Özellikle 21. Yüzyıldan itibaren her alanda ve sektörde teknolojinin gelişmesiyle birlikte coğrafi bilgi sistemleri de gelişmeye başladı. Yeni bir dükkan – bayi açmak, perakendecilik ve dağıtım ağını düzeltmek gibi bir çok alanda kullanılan lokasyon tabanlı sistemleri bu yazımızda sizlere detaylı bir şekilde anlatmaya çalışacağız.
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Nedir?
İlk kez 1832 yılında Charles Picquet tarafından Paris’te ki kolera salgını için yaptığı haritalama ile bu haritalama kavramı ortaya çıkmıştır. Daha sonraları 1854’te doktor John Snow’un aynı kolera konusunu mekânsal olarak analiz etmesiyle de mekânsal analiz kavramı ortaya çıkmıştır. En son 1960’lı yıllarda Kanada’nın doğal kaynak verilerini toplamak için bilgisayarı da kullanmasıyla birlikte artık CBS diye kısalttığımız coğrafi bilgi sistemleri ortaya çıkmıştır.
Bu sistemler, yeryüzünün sahip olduğu sosyoekonomik, siyasi gibi önemli sorunları çözmek amacıyla; coğrafi verileri toplayan ve bilgisayar ortamında analizinin yapılmasını sağlayan sistemlerdir. İngilizce kısaltması GIS veya Türkçe kısaltması CBS olan ve temeli konum analizine dayanan bu sistemler; donanım, yazılım, veri ve belli bir hedeften oluşur ve başta kamu olmak üzere özel sektörde de birçok alanda kullanılmaktadırlar.
İlginizi çekebilir; Kamu CBS ile Yatırım Stratejileri Geliştirme
Coğrafi Bilgi Sistemi (GIS) Uygulama Alanları Nelerdir?
Kamudan özel sektöre birçok alanda kullanılan ve her geçen gün daha da kullanılmaya başlanan coğrafi bilgi sistemlerinin kullanım alanları;
Eğitim: Kütüphaneler, devlet – özel kolejler ve üniversitelerin eğitim kalitesinde, başarısında veya konumlandırılmasında kullanılmaktadır. Örneğin; İstanbul haritası üzerindeki okul konumlandırmasına göre uygun okul yatırımı yapılabilir.
Kamu ve belediyeler: Su ve kanalizasyon gibi alt yapı sistemleri, doğal kaynak durum tespiti, ormancılık, su kaynakları, tarım arazileri, meteoroloji, çevre ve atık yönetimi, petrol, imar planı, yol durumu (trafik, hava şartları, çalışma), gibi alanlarda kamu ve belediyeler tarafından kullanılabilmektedir. Örneğin; ilçeler haritasından faydalanıp belediyelere veya kamu kuruluşlarına uygun yatırımlar sunulabilir.
Lojistik: Havacılık, denizcilik ve demir yolu sektöründeki lojistik konularda, en kısa ve en hızlı yolu yani en uygun yolu belirlemede, dağıtım ve tüketim hızına göre stok takibini yapmada kullanılabilmektedir. Örneğin; İstanbul Avrupa ve Anadolu yakası çevre, yol yapısı farklılık gösterebileceği için, İstanbul Anadolu yakası haritası ve İstanbul Avrupa yakası haritası olmak üzere iki yaka için ayrı ayrı plan çıkartılabilir.
İlginizi Çekebilir; Mark Görünürlüğünde Konum/Lokasyon Faktörü
İnşaat: Hangi alanlara inşaat yapılmasının uygun olduğuna veya gayrimenkullere değer biçilmesinde kullanılabilmektedir.Örneğin; Türkiye ilçeler haritasından yararlanılarak inşaat yatırım arazileri tespit edilebilir.
Sağlık: Hastane, sağlık ocağı gibi sağlık kurumlarının yeterliliğini ölçmede, verem gibi bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemede ve ana kaynağını bulmada, hastaya hizmeti arttırmada kullanılmaktadır.Örneğin; mahalle haritası üzerinde çocuk sağlığı merkezlerinin konumlandırılma ihtiyacı olan bölgeler tespit edilebilir.
Enerji: CBS yani coğrafi bilgi sistemlerinin kullanım alanları arasında enerji dağıtım şirketleri önemli bir yere sahiptir. Şehir içerisinde ve şehirler arası alanlarda elektrik ile doğalgaz hatlarının nasıl döşeneceğine ve farklı coğrafi bölgelerde yaşayan kişilere bu enerjinin ulaştırılması için hangi rotaların kullanılacağı konusunda çalışma yapmak için coğrafi bilgi sistemlerine başvurulmaktadır.
Afet Yönetimi: Doğal afetlerde, orman yangınlarında ya da madenler gibi geniş iş sahalarında meydana gelen afetler ile mücadele etmek amacı ile de coğrafi bilgi sistemlerinden yararlanılmaktadır. Acil olarak müdahale edilmesi gerekilen bu durumlarda, afetin başarılı bir şekilde yönetilebilmesi için bölgenin tüm detayları ile iyi bir şekilde bilinmesi gereklidir. Coğrafi bilgi sistemleri bu olanağı sağlamaktadır.
Gayrimenkul ve Varlık Yönetimi: Hem portföylerinde çok sayıda ticari amaçlı gayrimenkul bulunan gayrimenkul firmaları açısından hem de çok sayıda gayrimenkule sahip olan kişiler açısından coğrafi bilgi sistemleri yönetim ve takip kolaylığı sağlamaktadır. Emlak şirketlerinin müşterilerine dairelerinin ya da diğer mülklerin tam konumlarını belirtebilmeleri ve detaylı haritalar üzerinden gösterebilmeleri, her müşteri için tek tek gayrimenkullerin yanına gitme sorununu ortadan kaldırmaktadır.
Bankacılık: Bankalarının müşterilerini başarılı bir şekilde gruplandırmasında ve bankaların bankamatiklerini doğru yere konumlandırmasında kullanılırlar.
Güvenlik: İtfaiye, ambulans, polis, jandarma gibi acil vaka araçların, olay yerine en kısa yoldan hızlı bir şekilde gitmesinde, doğal afet yönetiminde, suçluluk oranını bölge bölge tespit edip bu orana göre tedbir alınmasında kullanılmaktadır.
Alt Yapı: İnternet, elektrik ve telefon ağlarının modellenmesi, analiz edilmesi ve performansının değerlendirilmesi içinkullanılabilir.
Ticaret: Mağazalardaki stok yönetiminde, bayilik sistemiyle çalışan firmaların mağazalarının kar – zarar oranı ve müşteri potansiyelini ön görmesinde, bayi/şube açma ve kapama kararlarının verilmesinde kullanılmaktadır. Ayrıca yapılan araştırmalara göre pazarlamacıların ortalama %80’i konum bilgi ve verisinin pazarlamadaki önemli unsurlardan biri olduğunu belirtmişlerdir.
Sigortacılık: Konum analizine göre güven ve suç oranı, yangın ve sel gibi doğal afetler gibi konularda sigortacıların risk analizlerini kolay bir şekilde yapabilmelerinde oldukça faydalı olabilmektedir.
Yapay zekanın son yıllarda gelişmesiyle coğrafi bilgi sistemleri, yukarıda yazılanlar ile birlikte büyük – küçük bir çok sektöre entegre olmaya başlamıştır. 2009 yılında kurulan Maptriks, konumun gücünü kullanarak birçok sektörde 400’den fazla markaya hizmet vermektedir. Siz de lokasyonun gücünden yararlanmak istiyorsanız iletişim sekmesinden Maptriks firmasına ulaşabilirsiniz.
İlginizi çekebilir; Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS) ve İlişkisel Sermaye
