Dünya genelinde elektrikli araçların satışında yaşanan hızlı ivmelenme, önümüzdeki yıllarda bu sektörün daha da büyüyeceğine işaret ediyor. 2019’a göre küresel elektrikli otomobil stoğu %43 artarak 10 milyona ulaşmış durumda. Türkiye’nin de bu küresel trendi hızla takip etmesi, elektrikli araç sayısındaki 94% gibi etkileyici bir artışla kendisini gösteriyor. Türkiye’deki elektrikli araç sayısı, 2020’de 736 adet, 2022’de 8.210 , 2023 Kasım ayı itibarı ile de 69.914’e yükselmiştir. Bu veriler Türkiye’deki elektrikli araç sayısının hızlı yükselişine ışık tutmaktadır. Öngörülere göre, 2030’da bu rakamın 2.5 milyona çıkması beklenmektedir.

Araç sayısındaki artış, elektrikli araç şarj istasyonu ihtiyacını da beraberinde getiriyor. Elektrikli araç üreticileri ve şarj istasyonu firmalarının temel aktör olduğu bu sektörde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından verilen lisanslarla faaliyet gösteren firmaların sayısı Aralık 2023 itibariyle 162’ye ulaşmışken, toplam şarj istasyonu sayısı ise 5300’ü aşmış bulunuyor.

6466 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Şarj Hizmeti Yönetmeliği’nde belirtilen şartlara göre, lisans alan firmaların 6 ay içinde en az 50 adet şarj ünitesini 5 farklı ilçede işletmeye açması ve bu şarj ağında yer alan ünitelerin belirli bir yüzdesinin yüksek güçte olması gerekmektedir. Bu şartların şirketler üzerindeki yatırım baskısını arttırdığı ancak mevcut yer seçimi yöntemlerinin bu konudaki sorunları çözmekte yetersiz kaldığı gözlemlenmektedir.

Yanlış lokasyonlarda açılan şarj istasyonları hem kaynak israfına yol açabilir hem de elektrikli araç kullanıcıları için kullanışsız olabilir. Bu nedenle, şarj istasyonlarının stratejik olarak belirlenmesi şirketlerin ve kullanıcıların memnuniyeti açısından kritik bir faktördür.

Bu noktada, şarj istasyonlarının yer seçimi için farklı bir bakış açısıyla sektöre yön verme ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Perakende sektöründe lokasyon analitiğini temel alarak yer seçim kararlarını yönlendiren Maptriks, Türkiye’de kesintisiz ulaşım için geliştirdiği elektrikli araç şarj istasyon ağı planlamasıyla da sektörde öncü olmaya devam ediyor.

Elektrikli araç pazarının büyümesiyle paralel olarak sayısı artacak olan şarj istasyonlarının yer seçimi konusunda daha akılcı, veri odaklı bir yaklaşım benimsemek etkili ve sürdürülebilir bir şarj altyapısı oluşturmak adına önemlidir. Şarj istasyonları için doğru yer seçimlerinin yapılması, kullanıcıların günlük yaşamlarına entegre edilmesi ve enerji altyapısının bu değişime uygun olarak güçlendirilmesi, elektrikli araçların daha yaygın ve etkili bir şekilde kullanılmasını sağlayacaktır.

Şarj İstasyonlarının Yer Seçimi

Elektrikli araçlarla birlikte şarj istasyonları, kullanıcıların günlük yaşamını kolaylaştırmak ve elektrikli araçları daha çekici hale getirmek adına kritik bir role sahiptir. Ancak, şarj istasyonlarının yer seçimi, bu hizmetin etkinliği üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir. Yer seçimi kriterleri kısa süreli ya da uzun süreli şarj ihtiyaçlarına göre farklılık göstermektedir. AC şarj istasyonları genellikle evlerde kullanılan elektrik prizlerine benzer şekilde alternatif akım sağlar. DC şarj istasyonları ise doğrudan akım sağlar ve genellikle daha hızlı şarj imkânı sunar.

1. Kullanıcı Yoğunluğu ve Trafiği Göz Önünde Bulundurmak:

Şarj istasyonlarının yoğun olarak kullanılacağı bölgeler, şehir içi trafiğin sıkışık olduğu alanlar veya büyük alışveriş merkezleri gibi yerlerdir. Kullanıcıların günlük alışkanlıkları ve seyahat rotaları analiz edilerek, şarj istasyonlarının yoğunlukla bulunduğu alanlara odaklanmak önemlidir. Ayrıca bölgesel elektrikli araç sahipliği, demografik profil verileri ve elektrikli araç kullanıcıların kullandıkları mobil uygulamadan, sosyal platformlardan ya da etkileşimlerden elde edilen konum verilerine da odaklanılmalıdır.

2. Otoyollar ve Ana Yollar Üzerinde Stratejik Konumlandırma:

Elektrikli araç kullanıcıları için önemli olan şarj istasyonları, otoyollar ve devlet yolları üzerinde stratejik bir şekilde konumlandırılmalıdır. Ortalama araç menzilleri, Türkiye geneli sezonsallığa da bağlı olarak en yoğun çıkış-varış noktalarına ve güzergahlara odaklanmak önemlidir. Bu, uzun yolculuk yapan sürücülerin güvenli ve hızlı bir şekilde araçlarını şarj edebilmeleri için önemlidir.

3. Altyapı ve Enerji Kaynakları:

Şarj istasyonları için uygun yer seçimi, enerji altyapısının gücü ile de doğrudan ilişkilidir. Elektrikli araçların hızlı şarj olabilmesi için yeterli enerji kaynaklarına sahip bölgeler tercih edilmelidir. Ayrıca, altyapı çalışmalarının şarj istasyonlarının hizmet vermeye başlamadan önce tamamlanmış olması önemlidir.

4. Çevresel ve Ekonomik Etkileri Değerlendirmek:

Şarj istasyonlarının açılacağı bölgelerde çevresel ve ekonomik faktörler dikkate alınmalıdır. Yeşil enerji kaynaklarına dayalı şarj istasyonları, çevresel sürdürülebilirliği artırabilir ve ekonomik kalkınmaya katkı sağlayabilir.

Elektrikli araçlar ve şarj istasyonları, sürdürülebilir bir ulaşım geleceğine doğru önemli adımlar atıyor. Ancak bu adımların etkin ve kullanıcı dostu olabilmesi için şarj istasyonlarının yer seçimi stratejik bir planlama gerektirir. Geleceğin sürdürülebilir ulaşımı için, yerel yönetimler, enerji firmaları ve elektrikli araç üreticileri arasında iş birliği ve veri odaklı stratejik planlama olması esastır.

Maptriks EAŞ Yer Seçimi Yaklaşımı

 Maptriks oluşturduğu katmanlı model yapısı ile firmaların doğru yerde, doğru müşteriye, doğru şarj istasyonu türüyle hizmet vermesini sağlamaktadır.

Firmaya özel EPDK şartları ile uyumlu Türkiye kesintisiz erişim planı oluşturmakta ve yer seçimi çalışmaları şehir içi ve şehirler arası şeklinde ele alınmaktadır. Her iki çalışma için makrodan mikroya indirgenen alt modeller kurulmakta ve şehir dinamikleri göz önüne alınmaktadır.